Adem via de neus

Ademhalen gaat vaak zo vanzelf, dat je er niet bij stilstaat. Maar hoe je ademt – hoe vaak, hoe diep, via de neus of via de mond – heeft wel impact op je gezondheid. Te veel ademen en via de mond ademen kan bijdragen aan zeer uiteenlopende klachten en aandoeningen. In deze blog lees je waarom ademen door de neus belangrijk is en hoe dit bijdraagt aan je welzijn.

De bekendste functies van de neus zijn het verwarmen, bevochtigen en filteren van de ingeademde lucht. Als je door de mond ademt gebeurt dit niet. Dit kan slijmvliezen in de luchtwegen uitdrogen en irriteren. Deze irritatie kan zich bijvoorbeeld uiten in hoesten en meer slijmvorming.

Verwarmen en bevochtigen van de lucht

Ook kan ademhaling via de mond leiden tot tandbederf, ontstekingen van de slijmvliezen in de mond en een slechte adem. Dit wordt veroorzaakt door uitdroging van de slijmvliezen. In een droge mond is minder speeksel, waarin onder meer het enzym lysozyme zit. Lysozyme is een enzym dat de celwand van bacteriën aantast waardoor ze doodgaan. Lysozyme is dus een natuurlijke beschermer tegen ziekteverwekkers.

Behalve in het speeksel, is lysozyme ook aanwezig in traanvocht en de slijmvliezen van de neus en keel. Als je door je neus ademt, houdt je niet alleen je mond en luchtwegen bevochtigd, maar maak je ook goed gebruik van dit anti-microbiële enzym.

Adem via de neus en stikstofmonoxide (NO)

Een andere stof die je met neusademhaling ideaal benut, is stikstofmonoxide (NO). Als je door je neus ademt, mengt de lucht zich in de bijholtes met NO. Hierdoor komt deze stof in de longen en de zuurstofopname en bloedcirculatie worden geoptimaliseerd. Bij mondademhaling is deze interactie afwezig, wat leidt tot een veel lagere NO-concentratie in de ingeademde lucht. 

De voordelen van neusademhaling en meer NO zijn:

• Betere zuurstofopname: NO helpt luchtwegen te verwijden, waardoor meer zuurstof het lichaam in kan stromen en efficiënter wordt opgenomen.

• Verbeterde circulatie: De vaatverwijdende eigenschap van NO verbetert de bloedcirculatie door het hele lichaam.

• Versterking van het immuunsysteem: Het werkt antimicrobieel en reguleert ontstekingsreacties.

Een makkelijke en direct toepasbare tip is om een vrolijk liedje te neuriën. Met gesloten mond neuriën brengt extra NO uit de bijholtes in de ingeademde lucht.

Zuurstof en CO2

Ademen doen we om twee redenen: zuurstof opnemen en koolstofdioxide (CO2) afgeven, oftewel oxigeneren en ventileren.

Zuurstof geeft samen met glucose, DE brandstof voor onze hersenen en cellen, energie. Zonder zuurstof kunnen we onszelf niet van voldoende energie voorzien. Het is dus van vitaal belang om elke cel in ons lichaam van voldoende zuurstof te voorzien.

CO2 wordt gezien als afvalstof, die met de bloedsomloop en uitademing wordt afgevoerd. Hieruit zou je kunnen afleiden dat meer ademen – via de mond, sneller en/of dieper ademen – beter is. Meer O2 erin, meer CO2 eruit. Maar dit is te kort door de bocht, want hyperventileren leidt tot allerlei klachten, zoals hoofdpijn, duizeligheid, stress en angst. Hoe zit dit?

Bohr-effect

Als zuurstof via de longen in het bloed komt, wordt het gekoppeld aan hemoglobine. De koolstofdioxide is net afgegeven, dus het bloed heeft een laag CO2-gehalte. Dit zorgt ervoor dat het hemoglobine de zuurstof stevig vasthoudt.

Stel je voor: het bloed komt nu bij een spier die getraind wordt. De spiercellen hebben hiervoor zuurstof nodig en produceren CO2 die afgevoerd moet worden. Het CO2 maakt het bloed wat zuur (met H+). Deze twee stoffen veranderen het hemoglobine een beetje waardoor deze de zuurstof makkelijker loslaat. Dit wordt het Bohr-effect genoemd. De zuurstof kan vervolgens zijn werk gaan doen in de spiercellen en de CO2 wordt naar de longen getransporteerd en uitgeademd.

In het geval van hyperventileren, of het te snel opblazen van ballonnen, adem je te snel en te diep. Daarmee adem je te veel CO2 uit. Het CO2-gehalte in het bloed is laag, dus het hemoglobine houdt de zuurstof stevig vast. Hierdoor heb je prima zuurstofgehalte in je bloed, maar niet in je cellen. Dit merk je als eerste door een licht gevoel in je hoofd of duizeligheid.

Te veel ademen, zoals met een mondademhaling snel gebeurd, leidt dus niet tot meer zuurstof op celniveau. Rustig ademen via de neus helpt het lichaam om de hoeveelheid zuurstof en CO2 in balans te houden. Dit geeft iets meer zuurstof in de weefsels, wat nodig is voor energieproductie.

Chronische hyperventilatie

Veel mensen ademen onbewust chronisch te veel, wat ervoor zorgt dat het CO2 te laag is. En een laag CO2 maakt glad spierweefsel gevoeliger voor samentrekken. Dit spierweefsel zit in bloedvaten, darmen, luchtwegen en de blaas. Chronische hyperventilatie kan bijdragen aan onder meer hoge bloeddruk, koude handen en voeten, obstipatie en astmatische klachten.

Ook kan langdurige hyperventilatie je een onrustig, zenuwachtig gevoel geven. Het jaagt namelijk het stresssysteem aan en maakt lichaam en hersenen hypergevoelig. Hierdoor kan je constant stressklachten ervaren, zelfs zonder mentale stress.

Langzaam of relatief weinig ademen brengt rust. Het relaxed niet alleen spierweefsel, maar brengt ook ontspanning in je hoofd. Het is een teken voor het lichaam dat het veilig is. Dit kan helpen bovengenoemde klachten te verlichten, maar ook om minder gespannen te zijn en makkelijker in slaap te vallen

Door middel van ademhalingsoefeningen kan je jezelf trainen om rustiger en via de neus te ademen. In mijn volgende blog zal ik hiervoor enkele oefeningen delen.